Το ερευνητικό πρόγραμμα “Genome of Greece”

Ευαγγελία Κατρή; Γεώργιος Π. Πατρινός

Ευαγγελία Κατρή
Γεώργιος Π. Πατρινός

Keywords: Γονιδιωματική Ιατρική, πρόγραμμα εθνικής εμβέλειας, γενετική ανάλυση, φαρμακογονιδιωματική

Abstract

Το ερευνητικό πρόγραμμα «Genome of Greece (GoGreece)» είναι ένα συνεργατικό πρόγραμμα γονιδιωματικής ιατρικής εθνικής εμβέλειας που εστιάζει στην εφαρμογή της Γονιδιωματικής Ιατρικής στην Ελλάδα. Το πρόγραμμα ξεκίνησε το 2010 και αποσκοπεί στην διακρίβωση της γενετικής ετερογένειας των κληρονομικών νόσων στην Ελλάδα και την επιτάχυνση της εφαρμογής της γονιδιωματικής ιατρικής στην ελληνική κλινική πραγματικότητα ακολουθώντας μια ολιστική διεπιστημονική προσέγγιση που περιλαμβάνει εργαστηριακές και βιοπληροφορικές πρακτικές αλλά και προσεγγίσεις δημόσιας υγείας στη γονιδιωματική, όπως βιοηθική, εκπαίδευση των επαγγελματιών υγείας, ενημέρωση του κοινού, καθώς και την επίλυση νομικών αλλά και κοινωνικών ζητημάτων σχετικών με το αντικείμενο της γονιδιωματικής και εξατομικευμένης ιατρικής. Στην παρούσα εργασία περιγράφονται οι στόχοι του προγράμματος Genome of Greece, τα προκαταρκτικά αποτελέσματα και οι μακροπρόθεσμοι στόχοι του προγράμματος σε ότι αφορά την εφαρμογή της γονιδιωματικής και εξατομικευμένης ιατρικής στη χώρα μας.

Author Biographies

Ευαγγελία Κατρή

Πανεπιστήμιο Πατρών, Σχολή Επιστημών Υγείας, Τμήμα Φαρμακευτικής, Εργαστήριο Φαρμακογονιδιωματικής και Εξατομικευμένης Θεραπείας, Πάτρα

Γεώργιος Π. Πατρινός

Πανεπιστήμιο Πατρών, Σχολή Επιστημών Υγείας, Τμήμα Φαρμακευτικής, Εργαστήριο Φαρμακογονιδιωματικής και Εξατομικευμένης Θεραπείας, Πάτρα

References

1. Balasopoulou B, Stanković B, Panagiotara A, Nikčevic G, Peters BA, John A, Mendrinou E, Stratopoulos A, Legaki AI, Stathakopoulou V, Tsolia A, Govaris N, Govari S, Zagoriti Z, Poulas K, Kanariou M, Constantinidou N, Krini M, Spanou K, Ali BR, Borg J, Drmanac R, Chrousos G, Pavlovic S, Roma E, Zukic B, Patrinos GP, Katsila T. (2016). Novel genetic risk variants for pediatric celiac disease Hum Genomics 10(1): 34.
2. Kechagia S, Yuan M, Vidalis T, Patrinos GP, Vayena E. (2014). Personal Genomics in Greece: An Overview of Available Direct-to-Consumer Genomic Services and the Relevant Legal Framework. Public Health Genomics 17(5-6): 299-305.
3. Mai Y, Koromila T, Sagia A, Cooper DN, Vlachopoulos G, Lagoumintzis G, Kollia P, Poulas K, Stathakopoulos V, Patrinos GP. (2011). A critical view of the general public’s awareness and physicians’ opinion of the trends and potential pitfalls of genetic testing in Greece. Per Med, 8(5): 551-561.
4. Mai Y, Mitropoulou C, Papadopoulou XE, Vozikis A, Cooper DN, van Schaik RH, Patrinos GP. (2014). Critical appraisal of the views of healthcare professionals with respect to pharmacogenomics and personalized medicine in Greece. Per Med, 11(1): 15-26.
5. Mitropoulos K, Merkouri Papadima E, Xiromerisiou G, Balasopoulou A, Charalampidou K, Galani V, Zafeiri KV, Dardiotis E, Ralli S, Deretzi G, John A, Kydonopoulou K, Papadopoulou E, di Pardo A, Akcimen F, Loizedda A, Dobričić V, Novaković I, Kostić VS, Mizzi C, Peters BA, Basak N, Orrù S, Kiskinis E, Cooper DN, Gerou S, Drmanac R, Bartsakoulia M, Tsermpini EE, Hadjigeorgiou GM, Ali BR, Katsila T, Patrinos GP. (2017). Genomic variants in the FTO gene are associated with sporadic amyotrophic lateral sclerosis in Greek patients. Hum Genomics. 11(1): 30.
6. Mitropoulou C, Mai Y, van Schaik RH, Vozikis A, Patrinos GP. (2014). Documentation and analysis of the policy environment and key stakeholders in pharmacogenomics and genomic medicine in Greece. Public Health Genomics 17(5-6): 280-286.
7. Mizzi C, Mitropoulou C, Mitropoulos K, Peters B, Agarwal MR, van Schaik RH, Drmanac R, Borg J, Patrinos GP. (2014). Personalized pharmacogenomics profiling using whole genome sequencing. Pharmacogenomics, 15(9): 1223-1234.
8. Patrinos GP, Pasparakis E, Koiliari E, Pereira AC, Hünemeier T, Pereira LV, Mitropoulou C. (2020). Roadmap for Establishing Large-Scale Genomic Medicine Initiatives in Low- and Middle-Income Countries. Am J Hum Genet, 107(4): 589-595.
9. Pavlidis C, Karamitri A, Barakou E, Cooper DN, Poulas K, Topouzis S, Patrinos GP. (2012). Analysis and critical assessment of the views of the general public and healthcare professionals on nutrigenomics in Greece. Per Med, 9(2): 201-210.
10. Pisanu C, Tsermpini EE, Mavroidi E, Katsila T, Patrinos GP, Squassina A. (2014). Assessment of the Pharmacogenomics Educational Environment in Southeast Europe. Public Health Genomics 17(5-6): 272-279.
11. Sagia A, Cooper DN, Poulas K, Stathakopoulos V, Patrinos GP. (2011). A critical appraisal of the private genetic and pharmacogenomic testing environment in Greece. Per Med, 8(4): 413-420.
12. Vozikis A, Stavropoulou L, Patrinos GP. (2015). Community Pharmacists’ strategies in Greece: An assessment of the policy environment and the mapping of key players. Health, 7: 1560-1577.
13. Σιαμόγλου Σ, Πατρινός ΓΠ. (2019). To φορητό Εργαστήριο Μοριακής Βιολογίας 2MoBiL στην εκπαίδευση μαθητών στο πεδίο της Μοριακής Γενετικής και Εξατομικευμένης Ιατρικής. Εξατομικευμένη Ιατρική 1(1): 17-25.