PREPARE: Η πρώτη Ευρωπαϊκή προοπτική μελέτη εφαρμογής της Φαρμακογονιδιωματικής στην κλινική πράξη

  • Ευαγγελία-Ειρήνη Τσερμπίνι
  • Μαρία Σκώκου
  • Καριοφύλλης Καραμπέρης
  • Σταυρούλα Σιαμόγλου
  • Ουλιάνα Ιβάντσικ
  • Γεωργία-Χρύσα Σαμίου
  • Ζωή Κορδού
  • Παναγιώτης Φερεντίνος
  • Αικατερίνη Καραϊβάζογλου
  • Γεώργιος Ρήγας
  • Χαρίλαος Γερασίμου
  • Γεωργία Βουκελάτου
  • Ελένη Γεωργίλα
  • Ευφροσύνη Μενδρινού
  • Κωνσταντίνα Χαλικιοπούλου
  • Αλεξάνδρα Κολλιοπούλου
  • Κωνσταντίνος Μητρόπουλος
  • Απόστολος Στρατόπουλος
  • Ιωάννης Λιόπετας
  • Αθηνά Τσικρικά
  • Ευαγγελία Μπάρμπα
  • Γεωργία Εμμανουήλ
  • Θεανώ Σταμοπούλου
  • Ανδρέας Σταθούλιας
  • Παναγιώτης Γιαννόπουλος
  • Φίλιππος Κανελλάκης
  • Μαρίνα Καλογεροπούλου
  • Παναγιώτης Κολλιός
  • Μαρίνα Μπαρτσακούλια
  • Θεοδώρα Κατσίλα
  • Αθανάσιος Δουζένης
  • Φίλιππος Γουρζής
  • Κωνσταντίνος Ασημακόπουλος
  • Γεώργιος Π. Πατρινός
Keywords: Φαρμακογονιδιωματική, κλινική μελέτη, ψυχιατρική, γενετικές αναλύσεις, ποιότητα ζωής, κόστος, αποτελεσματικότητα

Abstract

Η κλινική μελέτη PREPARE είναι ο βασικός πυλώνας του Ευρωπαϊκού προγράμματος Ubiquitous Pharmacogenomics (U-PGx, www.upgx.eu) και αποτελεί την πρώτη Ευρωπαϊκή μελέτη εφαρμογής της Φαρμακογονιδιωματικής στην κλινική πράξη. Ξεκίνησε το 2016, στα πλαίσια του προγράμματος Horizon 2020 και  συμμετέχουν επτά χώρες της Ευρώπης, εκ των οποίων και η Ελλάδα, η οποία εκπροσωπείται από το Εργαστήριο Φαρμακογονιδιωματικής και Εξατομικευμένης Θεραπείας του Τμήματος Φαρμακευτικής του Πανεπιστημίου Πατρών. Σκοπός της μελέτης είναι να προσδιορίσει το κατά πόσον η προληπτική φαρμακογονιδιωματική ανάλυση κλινικά σημαντικών βιοδεικτών θα οδηγήσει σε μείωση των ανεπιθύμητων ενεργειών φαρμάκων που σχετίζονται με τον γονότυπο του κάθε ασθενούς. Η μελέτη εστιάζεται στην καθοδήγηση της επιλογής τόσο του φαρμάκου όσο και της δόσης για 39 ευρέως συνταγογραφούμενα φάρμακα. Τα αποτελέσματα της μελέτης αναμένεται να οδηγήσουν σε πιο ασφαλείς και οικονομικά και κλινικά αποδοτικότερες θεραπείες, συμβάλλοντας στην βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών και των φροντιστών τους.

Author Biographies

Ευαγγελία-Ειρήνη Τσερμπίνι

Πανεπιστήμιο Πατρών, Σχολή Επιστημών Υγείας, Τμήμα Φαρμακευτικής, Εργαστήριο Φαρμακογονιδιωματικής και Εξατομικευμένης Θεραπείας, Πάτρα

Μαρία Σκώκου

Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Πατρών, Ψυχιατρική Κλινική, Πάτρα

Σταυρούλα Σιαμόγλου

Πανεπιστήμιο Πατρών, Σχολή Επιστημών Υγείας, Τμήμα Φαρμακευτικής, Εργαστήριο Φαρμακογονιδιωματικής και Εξατομικευμένης Θεραπείας, Πάτρα

Ουλιάνα Ιβάντσικ

Πανεπιστήμιο Πατρών, Σχολή Επιστημών Υγείας, Τμήμα Φαρμακευτικής, Εργαστήριο Φαρμακογονιδιωματικής και Εξατομικευμένης Θεραπείας, Πάτρα

Γεωργία-Χρύσα Σαμίου

Πανεπιστήμιο Πατρών, Σχολή Επιστημών Υγείας, Τμήμα Φαρμακευτικής, Εργαστήριο Φαρμακογονιδιωματικής και Εξατομικευμένης Θεραπείας, Πάτρα

Ζωή Κορδού

Πανεπιστήμιο Πατρών, Σχολή Επιστημών Υγείας, Τμήμα Φαρμακευτικής, Εργαστήριο Φαρμακογονιδιωματικής και Εξατομικευμένης Θεραπείας, Πάτρα

Παναγιώτης Φερεντίνος

Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών «ΑΤΤΙΚΟΝ», Β’ Ψυχιατρική Κλινική, Αθήνα

Αικατερίνη Καραϊβάζογλου

Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Πατρών, Ψυχιατρική Κλινική, Πάτρα

Γεώργιος Ρήγας

Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Πατρών, Ψυχιατρική Κλινική, Πάτρα

Χαρίλαος Γερασίμου

Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών «ΑΤΤΙΚΟΝ», Β’ Ψυχιατρική Κλινική, Αθήνα

Γεωργία Βουκελάτου

Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Πατρών, Ψυχιατρική Κλινική, Πάτρα

Ελένη Γεωργίλα

Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Πατρών, Ψυχιατρική Κλινική, Πάτρα

Ευφροσύνη Μενδρινού

Πανεπιστήμιο Πατρών, Σχολή Επιστημών Υγείας, Τμήμα Φαρμακευτικής, Εργαστήριο Φαρμακογονιδιωματικής και Εξατομικευμένης Θεραπείας, Πάτρα

Κωνσταντίνα Χαλικιοπούλου

Πανεπιστήμιο Πατρών, Σχολή Επιστημών Υγείας, Τμήμα Φαρμακευτικής, Εργαστήριο Φαρμακογονιδιωματικής και Εξατομικευμένης Θεραπείας, Πάτρα

Αλεξάνδρα Κολλιοπούλου

Πανεπιστήμιο Πατρών, Σχολή Επιστημών Υγείας, Τμήμα Φαρμακευτικής, Εργαστήριο Φαρμακογονιδιωματικής και Εξατομικευμένης Θεραπείας, Πάτρα

Κωνσταντίνος Μητρόπουλος

Πανεπιστήμιο Πατρών, Σχολή Επιστημών Υγείας, Τμήμα Φαρμακευτικής, Εργαστήριο Φαρμακογονιδιωματικής και Εξατομικευμένης Θεραπείας, Πάτρα

Απόστολος Στρατόπουλος

Πανεπιστήμιο Πατρών, Σχολή Επιστημών Υγείας, Τμήμα Φαρμακευτικής, Εργαστήριο Φαρμακογονιδιωματικής και Εξατομικευμένης Θεραπείας, Πάτρα

Ιωάννης Λιόπετας

Πανεπιστήμιο Πατρών, Σχολή Επιστημών Υγείας, Τμήμα Φαρμακευτικής, Εργαστήριο Φαρμακογονιδιωματικής και Εξατομικευμένης Θεραπείας, Πάτρα

Αθηνά Τσικρικά

Πανεπιστήμιο Πατρών, Σχολή Επιστημών Υγείας, Τμήμα Φαρμακευτικής, Εργαστήριο Φαρμακογονιδιωματικής και Εξατομικευμένης Θεραπείας, Πάτρα

Ευαγγελία Μπάρμπα

Πανεπιστήμιο Πατρών, Σχολή Επιστημών Υγείας, Τμήμα Φαρμακευτικής, Εργαστήριο Φαρμακογονιδιωματικής και Εξατομικευμένης Θεραπείας, Πάτρα

Γεωργία Εμμανουήλ

Πανεπιστήμιο Πατρών, Σχολή Επιστημών Υγείας, Τμήμα Φαρμακευτικής, Εργαστήριο Φαρμακογονιδιωματικής και Εξατομικευμένης Θεραπείας, Πάτρα

Θεανώ Σταμοπούλου

Πανεπιστήμιο Πατρών, Σχολή Επιστημών Υγείας, Τμήμα Φαρμακευτικής, Εργαστήριο Φαρμακογονιδιωματικής και Εξατομικευμένης Θεραπείας, Πάτρα

Ανδρέας Σταθούλιας

Πανεπιστήμιο Πατρών, Σχολή Επιστημών Υγείας, Τμήμα Φαρμακευτικής, Εργαστήριο Φαρμακογονιδιωματικής και Εξατομικευμένης Θεραπείας, Πάτρα

Παναγιώτης Γιαννόπουλος

Πανεπιστήμιο Πατρών, Σχολή Επιστημών Υγείας, Τμήμα Φαρμακευτικής, Εργαστήριο Φαρμακογονιδιωματικής και Εξατομικευμένης Θεραπείας, Πάτρα

Φίλιππος Κανελλάκης

Πανεπιστήμιο Πατρών, Σχολή Επιστημών Υγείας, Τμήμα Φαρμακευτικής, Εργαστήριο Φαρμακογονιδιωματικής και Εξατομικευμένης Θεραπείας, Πάτρα

Μαρίνα Καλογεροπούλου

Πανεπιστήμιο Πατρών, Σχολή Επιστημών Υγείας, Τμήμα Φαρμακευτικής, Εργαστήριο Φαρμακογονιδιωματικής και Εξατομικευμένης Θεραπείας, Πάτρα

Παναγιώτης Κολλιός

Πανεπιστήμιο Πατρών, Σχολή Επιστημών Υγείας, Τμήμα Φαρμακευτικής, Εργαστήριο Φαρμακογονιδιωματικής και Εξατομικευμένης Θεραπείας, Πάτρα

Μαρίνα Μπαρτσακούλια

Πανεπιστήμιο Πατρών, Σχολή Επιστημών Υγείας, Τμήμα Φαρμακευτικής, Εργαστήριο Φαρμακογονιδιωματικής και Εξατομικευμένης Θεραπείας, Πάτρα

Θεοδώρα Κατσίλα

Πανεπιστήμιο Πατρών, Σχολή Επιστημών Υγείας, Τμήμα Φαρμακευτικής, Εργαστήριο Φαρμακογονιδιωματικής και Εξατομικευμένης Θεραπείας, Πάτρα

Αθανάσιος Δουζένης

Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Πατρών, Ψυχιατρική Κλινική, Πάτρα

Φίλιππος Γουρζής

Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Πατρών, Ψυχιατρική Κλινική, Πάτρα

Γεώργιος Π. Πατρινός

Πανεπιστήμιο Πατρών, Σχολή Επιστημών Υγείας, Τμήμα Φαρμακευτικής, Εργαστήριο Φαρμακογονιδιωματικής και Εξατομικευμένης Θεραπείας, Πάτρα

References

1. Drew, L., 2016. Pharmacogenetics: The right drug for you. Nature 537, S60–S62.
2. Eadon, M.T., Desta, Z., Levy, K.D., Decker, B.S., Pierson, R.C., Pratt, V.M., Callaghan, J.T., Rosenman, M.B., Carpenter, J.S., Holmes, A.M., McDonald, C.A., Benson, E.A., Patil, A.S., Vuppalanchi, R., Gufford, B.T., Dave, N., Robarge, J.D., Hyder, M.A., Haas, D.M., Kreutz, R.P., Dexter, P.R., Skaar, T.C., Flockhart, D.A., 2016. Implementation of a pharmacogenomics consult service to support the INGENIOUS trial. Clin. Pharmacol. Ther. 100, 63–6.
3. Gottesman, Omri, Kuivaniemi, H., Tromp, G., Faucett, W.A., Li, R., Manolio, T.A., Sanderson, S.C., Kannry, J., Zinberg, R., Basford, M.A., Brilliant, M., Carey, D.J., Chisholm, R.L., Chute, C.G., Connolly, J.J., Crosslin, D., Denny, J.C., Gallego, C.J., Haines, J.L., Hakonarson, H., Harley, J., Jarvik, G.P., Kohane, I., Kullo, I.J., Larson, E.B., McCarty, C., Ritchie, M.D., Roden, D.M., Smith, M.E., Böttinger, E.P., Williams, M.S., eMERGE Network, 2013. The Electronic Medical Records and Genomics (eMERGE) Network: past, present, and future. Genet. Med. 15, 761–71.
4. Gottesman, O, Scott, S.A., Ellis, S.B., Overby, C.L., Ludtke, A., Hulot, J.-S., Hall, J., Chatani, K., Myers, K., Kannry, J.L., Bottinger, E.P., 2013. The CLIPMERGE PGx Program: clinical implementation of personalized medicine through electronic health records and genomics-pharmacogenomics. Clin. Pharmacol. Ther. 94, 214–7.
5. Mai, Y., Mitropoulou, C., Papadopoulou, X.E., Vozikis, A., Cooper, D.N., van Schaik, R.H., Patrinos, G.P., 2014. Critical appraisal of the views of healthcare professionals with respect to pharmacogenomics and personalized medicine in Greece. Per. Med. 11, 15–26.
6. Manson, L.E., van der Wouden, C.H., Swen, J.J., Guchelaar, H.-J., 2017. The Ubiquitous Pharmacogenomics consortium: making effective treatment optimization accessible to every European citizen. Pharmacogenomics 18, 1041–1045.
7. Mooney, S.D., 2015. Progress towards the integration of pharmacogenomics in practice. Hum. Genet. 134, 459–465.
8. Moyer, A.M., Caraballo, P.J., 2017. The challenges of implementing pharmacogenomic testing in the clinic. Expert Rev. Pharmacoecon. Outcomes Res. 17, 567–577.
9. Relling, M. V., Evans, W.E., 2015. Pharmacogenomics in the clinic. Nature 526, 343–350.
10. Teng, K., DiPiero, J., Meese, T., Doerr, M., Leonard, M., Daly, T., Lacbawan, F., Chalmers, J., Stowe, D., Knoer, S., Hicks, J.K., 2014. Cleveland Clinic’s Center for personalized healthcare: setting the stage for value-based care. Pharmacogenomics 15, 587–91.
11. van der Wouden, C., Cambon-Thomsen, A., Cecchin, E., Cheung, K., Dávila-Fajardo, C., Deneer, V., Dolžan, V., Ingelman-Sundberg, M., Jönsson, S., Karlsson, M., Kriek, M., Mitropoulou, C., Patrinos, G., Pirmohamed, M., Samwald, M., Schaeffeler, E., Schwab, M., Steinberger, D., Stingl, J., Sunder-Plassmann, G., Toffoli, G., Turner, R., van Rhenen, M., Swen, J., Guchelaar, H.-J., 2017. Implementing Pharmacogenomics in Europe: Design and Implementation Strategy of the Ubiquitous Pharmacogenomics Consortium. Clin. Pharmacol. Ther. 101, 341–358.
12. Weitzel, K.W., Alexander, M., Bernhardt, B.A., Calman, N., Carey, D.J., Cavallari, L.H., Field, J.R., Hauser, D., Junkins, H.A., Levin, P.A., Levy, K., Madden, E.B., Manolio, T.A., Odgis, J., Orlando, L.A., Pyeritz, R., Wu, R.R., Shuldiner, A.R., Bottinger, E.P., Denny, J.C., Dexter, P.R., Flockhart, D.A., Horowitz, C.R., Johnson, J.A., Kimmel, S.E., Levy, M.A., Pollin, T.I., Ginsburg, G.S., IGNITE Network, 2016. The IGNITE network: a model for genomic medicine implementation and research. BMC Med. Genomics 9, 1.
Published
2021-12-03
Section
Πρωτότυπα ερευνητικά άρθρα